Hằng năm cứ vào ngày 5/5 âm lịch là người Việt đều chuẩn bị những món ăn như bánh trôi nước, thịt vịt, cơm rượu nếp,…để “diệt sâu bọ”. Đây là một nét văn hóa đặc trưng của người Việt. Vậy bạn đã hiểu rõ 5/5 là ngày gì? Cùng janetbond.com tìm hiểu qua bài viết dưới đây để hiểu rõ hơn bạn nhé!
I. 5/5 là ngày gì?
Ngày 5/5 âm lịch thực chất là ngày tết Đoan Ngọ (Tết Đoan Dương) là một ngày lễ truyền thống trong văn hóa của Việt Nam và một số nước châu Á khác như Trung Quốc, Hàn Quốc,..Đây là một phong tục lễ Tết Á Đông gắn liền với quan niệm về sự tuần hoàn của thời tiết trong năm.
Đoan Ngọ là bắt đầu giữa trưa, đoan nghĩa là mở đầu, Ngọ là khoảng thời gian từ 11h đến 1 giờ chiều.
Tại Việt nam, tết Đoan Ngọ còn gọi là “tết diệt sâu bọ”, hiểu đơn giản thì đây chính là ngày phát động bắt sâu bọ, tiêu diệt bớt các loài sâu bệnh gây hại cho cây trồng.
Trên thực tế, ngày mùng 5 tháng 5 âm lịch cũng là ngày giỗ Quốc mẫu Âu Cơ, với câu dân gian:
“Tháng năm ngày tết Đoan Dương
Là ngày giỗ Mẹ Việt Thường Văn Lang”.
Còn trong miền Nam Việt Nam thì ngày 5/5 âm lịch còn được gọi là ngày “Vía Bà” trong tín ngưỡng thờ Linh Sơn Thánh mẫu trên núi Bà Đen.
Nguồn gốc của Tết Đoan Ngọ
Vì là một ngày truyền thống của các đất nước Đông Á nên mỗi nước sẽ có một nguồn gốc ngày tết Đoan Ngọ khác nhau.
Tết Đoan Ngọ xuất phát từ các câu chuyện điển tích trong dân gian. Tháng 5 là thời điểm vụ chiêm kết thúc, dân chúng thu hoạch xong hoa màu. Nhưng vào đầu tháng 5 nhiều sâu bọ lại đến ăn hại hoa màu, thực phẩm đã thu hoạch.
Người dân không biết xử lý thế nào thì có một ông lão tự xưng là Đôi Truân. Ông chỉ cách cho dân chúng mỗi nhà lập một đàn cúng đơn giản gồm có bánh gio, trái cây, sau đó ra trước nhà mình tập thể dục. Người dân làm theo sau đó sâu bọ đã bay đi mất.
Lão ông còn bảo thêm: “Sâu bọ hằng năm vào ngày này rất hung hăng, mỗi năm vào đúng ngày này cứ làm theo những gì ta đã dặn sẽ trị được chúng”. Dân chúng biết ơn định cảm tạ nhưng ông lão đã đi đâu mất.
Để tưởng nhớ sự việc trên, dân chúng đặt cho ngày này là ngày ‘Tết diệt sâu bọ’, có người gọi là ‘Tết Đoan Ngọ’, vì giờ cúng thường vào giữa giờ Ngọ.
III. Ý nghĩa ngày 5/5 trong văn hóa người Việt
Sau khi biết ngày 5/5 là ngày gì bạn mong muốn tìm hiểu được ý nghĩa của ngày 5/5 đối với người dân Việt Nam.
Được biết ngày 5/5 được xếp vào ngày rất quan trọng, thứ 2 sau ngày Tết nguyên đán. Dan gian cho rằng, hệ tiêu hóa thường có sâu bọ, nếu không giết đi thì chúng sẽ sản sinh ngày một nhiều và ảnh hưởng đến sức khỏe. Tuy nhiên phải có dịp mới diệt được sâu bọ, vậy ngày 5/5 chính là cơ hội để trừ khử.
Bên cạnh đó đây cũng chính là một dịp để mọi người trong gia đình tụ họp lại nhau sau một thời gian xa cách.
Đây cũng là thời gian mà mùa vụ và hoa màu đơm hoa kết trái tốt nhất. Và đây cũng là thời gian vui nhất trong năm, ai nấy cũng hân hoan vì những thành tựu đạt được. Người ta tin rằng dùng một số loại thức ăn có thể giết chết được sâu bọ, trong đó, nhiều nhất là cơm rượu nếp để giết giun sán và một số loại trái cây như vải, mận Bắc, táo…
IV. Một số hoạt động trong ngày 5/5 âm tại Việt Nam
Mặc dù tết Đoan Ngọ là tết truyền thống lâu đời của người Việt Nam nhưng có nhiều bạn hiện nay vẫn chưa biết đến mâm cúng ngày 5/5 âm lịch thế nào mới đúng?
Theo các tài liệu về văn hóa người Việt thì mâm cúng tết Đoan Ngọ không được quy định rõ ràng mà có sự thay đổi theo vùng miền. Tùy theo quan niệm của từng vùng nhưng phải đảm bảo một số lễ vật như: Hương, hoa, vàng mã, nước, rượu nếp. Ví dụ như ở miền Bắc, một lễ cúng mùng 5 tháng 5 thường sẽ có:
- Hương, hoa, vàng mã.
- Cơm rượu nếp.
- Các loại hoa quả.
- Bánh tro, bánh ú, cơm rượu nếp.
- Xôi, chè.
Ở miền trung và miền nam, cơm rượu nếp thường được viên thành những viên tròn hoặc vuông trước khi ủ chứ không để rời như miền Bắc. Đặc biệt người miền Nam thường ăn cơm rượu nếp với nước đường để làm men rượu nồng đượm hơn.
Ngoài ra tại các tỉnh miền Nam, thịt vịt cũng là một thứ không thể thiếu trong ngày lễ tết Đoan ngọ.
IV. Lời kết
Hy vọng những thông tin về 5/5 là ngày gì sẽ đem đến cho bạn thêm những thông tin hữu ích về ngày lễ tết truyền thống của người Việt Nam. Cảm ơn các bạn đã đón đọc. Đừng bỏ lỡ chuyên mục Là gì để biết thêm nhiều thông tin thú vị khác nhé!