Công nghệ VAR đã trở thành một trong những yếu tố quan trọng giúp đảm bảo tính công bằng và minh bạch. Dù vẫn còn gây nhiều tranh cãi, nhưng không thể phủ nhận rằng sự xuất hiện của VAR đã mở ra một chương mới trong cách thức điều hành các trận đấu bóng đá chuyên nghiệp. Để hiểu rõ hơn về công nghệ Var là gì cũng như cách thức hoạt động, mời bạn theo dõi bài viết dưới đây nhé!
Công nghệ Var là gì?
VAR là viết tắt của cụm từ “Video Assistant Referee”, nghĩa là trợ lý trọng tài video. Đây là một hệ thống công nghệ hỗ trợ trọng tài chính trong việc xem lại các tình huống nhạy cảm, thông qua việc sử dụng nhiều góc quay camera khác nhau được lắp đặt xung quanh sân vận động. VAR không phải là người thay thế trọng tài trên sân, mà chỉ đóng vai trò cung cấp góc nhìn chính xác hơn, giúp trọng tài đưa ra quyết định đúng đắn nhất.
Công nghệ này được Liên đoàn Bóng đá Thế giới (FIFA) chính thức giới thiệu lần đầu tiên tại World Cup 2018. Kể từ đó, VAR đã được áp dụng rộng rãi trong các giải đấu hàng đầu như Ngoại hạng Anh, La Liga, Serie A, Bundesliga, Champions League và cả các giải quốc nội tại châu Á.
Nguồn gốc ra đời của công nghệ VAR
Ý tưởng về VAR không xuất hiện trong một sớm một chiều. Nó bắt nguồn từ mong muốn cải thiện chất lượng trọng tài và giảm thiểu sai sót trong các quyết định quan trọng. Trước khi VAR ra đời, những sai lầm “oan nghiệt” của trọng tài từng khiến nhiều đội bóng phải trả giá đắt.
Một trong những vụ việc nổi tiếng nhất là “Bàn tay của Chúa” của Diego Maradona tại World Cup 1986, hay bàn thắng ma của Frank Lampard bị từ chối ở World Cup 2010 dù bóng đã rõ ràng đi qua vạch vôi. Những tình huống như vậy đã thúc đẩy FIFA phải tìm kiếm một giải pháp công nghệ nhằm hỗ trợ công tác điều hành trận đấu, và VAR chính là câu trả lời.
Năm 2016, VAR được thử nghiệm lần đầu tiên tại một số giải nhỏ. Sau đó, thành công của công nghệ này đã khiến FIFA quyết định đưa nó vào sử dụng chính thức trong các giải đấu lớn.
Cách thức hoạt động của công nghệ VAR
Theo 90PTV tìm hiểu, công nghệ VAR hoạt động dựa trên hệ thống camera độ phân giải cao được bố trí quanh sân. Thông thường, mỗi trận đấu có từ 12 đến 30 camera, bao gồm cả camera siêu chậm và camera nhiệt để theo dõi chuyển động của bóng và cầu thủ.
VAR được điều hành bởi một nhóm chuyên môn gồm ba người:
- Trợ lý trọng tài video (VAR)
- Trợ lý VAR (AVAR)
- Kỹ thuật viên phát lại (RO)
Tất cả đều làm việc trong phòng điều khiển VAR đặt tại trung tâm điều hành của giải đấu hoặc ngay tại sân vận động.
Khi xảy ra tình huống gây tranh cãi, trọng tài chính trên sân có thể chủ động yêu cầu xem lại VAR. Ngoài ra, đội ngũ VAR cũng có thể chủ động thông báo cho trọng tài nếu họ phát hiện tình huống đáng nghi ngờ. Khi đó, trận đấu tạm dừng, trọng tài sẽ theo dõi lại đoạn video được chiếu trên màn hình bên ngoài sân, sau đó đưa ra quyết định cuối cùng.
Các tình huống VAR được phép can thiệp
FIFA quy định VAR chỉ được phép can thiệp vào 4 nhóm tình huống quan trọng, bao gồm:
- Bàn thắng và tình huống dẫn đến bàn thắng: Kiểm tra xem có lỗi, việt vị hay bóng ra ngoài sân trước khi ghi bàn hay không.
- Phạt đền và tình huống dẫn đến phạt đền: Xem lại xem cầu thủ có phạm lỗi trong vòng cấm hay không.
- Thẻ đỏ trực tiếp: VAR giúp trọng tài xem lại các pha phạm lỗi nghiêm trọng có thể bị truất quyền thi đấu.
- Nhận diện sai cầu thủ: Khi trọng tài phạt nhầm người, VAR có thể giúp xác định đúng cầu thủ phạm lỗi.
Những tình huống như ném biên, phạt góc hay các pha phạm lỗi nhẹ sẽ không được VAR can thiệp để đảm bảo trận đấu không bị gián đoạn quá nhiều.
Ưu và nhược điểm của công nghệ VAR
Ưu điểm
Không thể phủ nhận, VAR mang lại nhiều lợi ích rõ rệt cho bóng đá hiện đại. Cụ thể đó là:
- Tính công bằng được nâng cao rõ rệt, giúp giảm thiểu tối đa các quyết định sai lầm. Trọng tài có thêm “đôi mắt” để quan sát toàn diện mọi góc độ của trận đấu.
- VAR góp phần nâng cao tính chuyên nghiệp và minh bạch, tạo sự tin tưởng cho cầu thủ, huấn luyện viên và người hâm mộ. Các giải đấu lớn như Ngoại hạng Anh hay Champions League đều ghi nhận tỷ lệ sai sót trọng tài giảm mạnh kể từ khi VAR được áp dụng.
- Hỗ trợ công tác huấn luyện chiến thuật. Sau mỗi trận đấu, ban huấn luyện có thể phân tích kỹ lưỡng các tình huống được VAR ghi lại để cải thiện lối chơi và phòng tránh lỗi tương tự trong tương lai.
Đặc biệt, nhiều trang xem bóng đá trực tuyến như 90m TV thường phát lại các tình huống có VAR giúp khán giả dễ dàng theo dõi và phân tích, tăng trải nghiệm xem bóng đá lên một tầm cao mới.
Nhược điểm
Dù có nhiều ưu điểm, công nghệ VAR vẫn gây ra không ít tranh cãi trong giới túc cầu. Một trong những vấn đề lớn nhất là thời gian xử lý quá lâu. Nhiều trận đấu bị gián đoạn khi trọng tài mất vài phút để xem lại băng hình, khiến nhịp độ bị chậm lại và cảm xúc của người hâm mộ bị ảnh hưởng.
Bên cạnh đó, VAR vẫn phụ thuộc vào con người. Dù công nghệ hỗ trợ, quyết định cuối cùng vẫn do trọng tài đưa ra. Do đó, yếu tố cảm tính hoặc góc nhìn chủ quan vẫn có thể dẫn đến tranh cãi.
Một số người cho rằng VAR làm mất đi tính tự nhiên của bóng đá – môn thể thao vốn nổi tiếng bởi cảm xúc và tính bất ngờ. Tuy nhiên, phần đông người hâm mộ và giới chuyên môn vẫn đồng ý rằng VAR là bước tiến cần thiết để đảm bảo tính công bằng.
Kết luận
Công nghệ VAR là một bước tiến vượt bậc trong lịch sử bóng đá, mang đến sự công bằng, minh bạch và chuyên nghiệp hơn cho mỗi trận đấu. Dù vẫn tồn tại tranh cãi, nhưng rõ ràng VAR đang dần hoàn thiện để phục vụ tốt hơn cho cả cầu thủ, trọng tài và người hâm mộ. Hy vọng bài viết của 90 Phút TV cung cấp đã giúp bạn hiểu rõ hơn về công nghệ VAR là gì nhé!